هیدروسفالی به معنای آب در مغز است. هر فردی در درون مغز و یا ستون فقرات خود دارای مایع مغزی نخاعی می باشد که به آرامی در حال گردش است تا مواد غذایی را به این اندام ها رسانده و مواد زاید را از مغز و نخاع دور کند. اگر این جریان مسدود گردد، کیسه ای که حاوی این مایع مغزی نخاعی می باشد ممکن است بیش از حد بزرگ شده و فشاری را به سر وارد کند که منجر به ایجاد وضعیتی به نام هیدروسفالی گردد.در اطراف مغز بالشتک هایی قرار دارند که نقش سپر محافظ مغز را ایفا می کنند و به آنها بطن مغزی گفته می شود و مایع مغزی درون این بطن های مغزی قرار دارد.
علائم و علل هیدروسفالی در نوزادان و کودکان
در بعضی موارد، هیدروسفالی قبل از تولد نوزاد آغاز می شود و می تواند بر اثر عفونت های خاص در دوران بارداری مانند سرخچه ، اختلال ژنتیکی و یا نقص مادرزادی که در آن ستون فقرات بسته نشده باشد به وجود آید. این بیماری در کودکان تازه متولد شده نیز می تواند به علت خونریزی مغزی حین یا بعد از زایمان ، آسیب های حین و قبل و بعد از زایمان و یا عفونت و تومورهای سیستم عصبی مرکزی باشد. از علائم این بیماری در نوزادان و کودکان می توان به تغییر ساختار صورت و بزرگ شدن حجم سر ، خواب بیش از حد ، تشنج و استفراغ ، میل کم به غذا ، تغییر خلق و خو و تاخیر در رشد اشاره کرد.
تومورهای هیپوفیز رشد غیر طبیعی است که در غده هیپوفیز شما ایجاد می شود. بیشتر تومورهای هیپوفیز جز دسته تومور های خوش خیم هستند. آدنوم ها در غده هیپوفیز یا بافت های اطراف خود باقی می مانند و به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابند. تومورهیپوفیز وقتی در حال کار است میتواند هورمون هیپوفیز زیادی تولید کند و یا وقتی در حال کار نیست هورمونی تولید نکند و فقط کمی افزایش حجم داشته باشد.
تومورهای هیپوفیز بزرگ که اندازه آن ها حدود ۱ سانتی متر و یا بزرگتر است به عنوان ماکروآدنوم شناخته می شوند. اما تومورهای کوچکتر میکروآدنوم نامیده می شوند. ماکروآدنوم ها، به دلیل بزرگیشان، می توانند بر غده هیپوفیز و ساختارهای مجاور آن فشار وارد کنند.
علائم تومور هیپوفیز
تومورهای بزرگ می توانند باعث کمبود هورمونی شوند. نشانه ها و علائم عبارتند از:
تهوع و استفراغ
ضعف
احساس سرما
دوره های قاعدگی نامنظم
اختلال عملکرد جنسی
افزایش میزان ادرار
کاهش یا افزایش ناخواسته وزن
علائم تومور مغزی هیپوفیز ممکن است شامل سردرد ، از دست دادن بینایی باشد. همه‌ی افرادی که به تومور هیپوفیز مبتلا هستند، تمامی این علائم را مشاهده نمی‌کنند. علائمی که در بیمار بروز میکند بسته به نوع تومور و اندازه و شکل آن میتواند بسیار متفاوت باشد. برخی تومورهای هیپوفیز ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند
جراحی آندوسکوپی مغز یک روش است که در درجه اول برای درمان تومورهای مغزی استفاده می شود. این یک عمل جراحی مغز مهاجم است که به جراح مغز و اعصاب اجازه می دهد تا مشکلاتی را که در قسمت عمیق مغز هستند شناسایی و درمان کند.
در طی این روش، یک لوله نازک که تصاویر ویدئویی مغز را نمایش می دهد از طریق یک یا دو برش کوچک در جمجمه و یا از طریق یک سوراخ وارد بدن می کند. این دستگاه که مانند لوله می باشد ، به نام آندوسکوپ، حاوی یک دوربین کوچک است که به جراح مغز و اعصاب اجازه می دهد تصاویر دقیق مغز را مشاهده کند
این روش همواره مستلزم دسترسی به مغز از طریق جمجمه نیست. در این روش برای دسترسی به مغز از مسیرهایی مانند بینی و سینوس ها نیز استفاده می شود
جراح مغز و اعصاب از تصاویری که از طریق آندوسکوپ دریافت می شود به عنوان راهنمای برای از بین بردن تومور مغز و یا درمان منطقه آسیب دیده مغز بیمار استفاده می کند. جراحی تومور یا درمان ناحیه آسیب دیده با ابزار تخصصی جراحی انجام می شود.
ورود میکرسکوپ به جراحی از سال‌های ۱۹۵۰ میلادی در جراحی مغز و اعصاب چهره این جراحی را دگرگون و اعمالی را که تا آن روز ناممکن پنداشته می‌شد، ممکن کرد. برای مثال جراحی آنوریسم داخل مغزی عملی ناممکن و غیر قابل اجرا و این بیماری درمان ناپذیر تلقی می شد.
مغز انسان در یک محفظه استخوانی به نام جمجمه قرار دارد. وقتی توده یا توموری در آن شکل می گیرد از هر سو به بافت اطراف مغز فشار می آورد و علائمی ایجاد می کند. تومور های مغزی ، به خصوص تومورهای بدخیم، لجام گسیخته اند و با سرعت تکثیر می شوند و به همین دلیل، درمان به موقع در این بیماری ضرورت دارد برای اینکه از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آید.
انواع تومور های مغزی خوش خیم
تومور کوردوما تومار خوش خیمی است که از رشد آهسته برخوردار بوده و در میان افراد دارای محدوده سنی ۵۰ تا ۶۰ سال شایع می باشد. معمول ترین مکان بروز این نوع تومور در کف جمجمه و یا در بخش پایینی ستون فقرات می باشد. علی رغم اینکه تومور کوردوما خوش خیم است، اما ممکن است به استخوان کناری حمله نموده و فشاری را به باف عصبی کناری وارد نماید. این نوع تومورها بسیار نادر هستند و تنها ۰٫۲ درصد از کل تومورهای مغزی اولیه را تشکیل می دهند.
کرانیوفارنیژیوم عموما تومورهای خوش خیمی هستند اما به دلیل اینکه محل رشدشان نزدیک به ساختارهای حساس عمیق مغز است، برداشتن آنها دشوار می باشد. آنها معمولا از بخشی از غده هیپوفیز سرچشمه گرفته (ساختاری که تنظیم کننده بسیاری از هورمون های بدن می باشد)، از این رو تقریبا همه بیماران مبتلا به این نوع سرطان نیاز به درمان جایگزینی هورمونی دارند.
گانگلیوسیتوما، گانگلیوما و آناپلاستیک گانگلیوگلیوما تومورهای نادری هستند که شامل سلول های عصبی نئوپلاستیک بوده، قابل تمیز (تفکیک) می باشند و عمدتا هم در افراد جوان بروز می کنند.
گلوموس جوگولار تومورهای خوش خیمی هستند که معمولا در زیر قاعده جمجمه و در بالای ورید ژوگولار ایجاد می گردند. آنها رایج ترین فرم تومور گلوموس هستند. تومورهای گلوموس به طور کل ۰٫۶ درصد از نئوپلاسم سر و گردن را تشکیل می دهند
"هیدروسفالی" که معمولا به آب درون مغز معروف است، ناشی از تولید بیش از حد مایع مغزی-نخاعی، یا CSF، توسط مغز است.
همچنین علت این بیماری می تواند ناشی از عملکرد مغز در ممانعت از جریان مایع مغزی-نخاعی باشد. درصورتیکه علت بیماریناشی از ممانعت مغز باشد، ممکن است با عمل جراحی، برطرف شود.
علت بیماری هیدروسفالی شما توسط جراح مشاور برایتان توضیح داده خواهد شد. به منظو جلوگیری از تشکیل بیشتر CSF، لازم است با انجام عمل جراحی، شانت VP در بدن شما تعبیه شود. شانت VP، وسیله ایی متشکل از لوله و دریچه است. زمانیکه فشار اضافی در مغز ایجاد شود، دریچه باز می شود. مایع اضافی، بدون خطر از طریق لوله های کنار گوش، تخلیه می شود، به سمت گردن و سینه سرازیر شده و سپس وارد حفره شکمی می شود و در آنجا بدون خطر جذب می شود. این شیوه، تنها راه رهایی از تشکیل CSF است. برخی از شانت ها را می توان برای تخلیه بیشتر یا کمتر مایع، از بیرون بدن برنامه ریزی کرد. جراح به شما خواهد گفت که کدام وسیله برای درمان شما، بهترین است.
من به چه نوع اقدامات مقدماتی نیازمندم؟
قبل از پذیرش، شما باید آزمایش های قبل از عمل را انجام داده باشید. این موارد شامل معاینه فیزیکی و آزمایش های خون است. ممکن است دارای نوار قلب و عکس سینه هم باشید. اگر سیگاری هستید، قویاً به شما توصیه می کنیم که آن را کنار گذارید، چراکه ترک سیگار به روند بهبود شما و همچنین سلامت عمومی تان کمک می کند. ما می توانیم اطلاعاتی را در مورد ترک سیگار در اختیارتان بگذاریم و از شما در این زمینه حمایت کنیم. ما به شما توصیه خواهیم کرد که قبل از عمل جراحی، باید مصرف کدام داروها را متوقف سازید. ممکن است صبح روز عمل، در بیمارستان پذیرش شوید. اگر دارای مشکلات پزشکی دیگری هم هستید، از شما می خواهیم که یک روز قبل از عمل جراحی در بیمارستان پذیرش شوید.
در کرانیوتومی ابتدا یک برش در پوست سر و سپس یک سوراخ در جمجمه ایجاد میشود. به بیانی دیگر کرانیوتومی مانند ورق زدن استخوان سر است زیرا در آن، قسمتی از استخوان جمجمه به طور موقت برداشته میشود. سوراخ و برش در منطقه‌ای از مغز که قرار است درمان شود، ایجاد میگردد. در طول عمل جراحی باز مغز، جراح امکان انجام هر کدام از موارد زیر را دارد:
هنگامی که جراحی کامل شد، استخوان برداشته شده معمولا در محل خود با صفحات، بخیه یا سیم نگهداری و محافظت میشود. سوراخ ایجاد شده ممکن است در بعضی موارد مانند تومورها ، عفونت یا تورم مغز، باز باقی بماند. در صورت باز باقی ماندن جمجمه، جراحی کرانیکتومی نامیده میشود
موارد کلی بعد از عمل کرانیوتومی
تمامی بیماران بعد از مرخص شدن و رفتن به منزل، خسته هستند و نیاز به استراحت و خوابیدن در اواسط روز دارند. معمولا داشتن سردرد و درد در اطراف محل زخم، حالتی عادی و متداول است. خستگی عمومی می تواند منجر به زودرنجی و بدخلقی در شما شود که نیاز به نگرانی در این مورد نیست، چراکه به مرور بهبود می یابد. اگر عمل شما بسیار سخت و سنگین بوده است، صرفاً یک دوش گرفتن ممکن است باعث ایجاد خستگی در شما شود. استراحت کردن و خوابیدن بیش از یک بار در طول روز، برای شما خوب است، اما انجام ورزش های سبک هم لازم است.
مادر بعد از ۳۰سال کار برای دولت حالا دیگر بازنشسته شده، حدود ۶۵ سال سن دارد و کم کم از دردهای کمر نالان شده، بعضی از ساعات روز پایش به گزگز می‌افتد و بعضی وقت‌ها هم انگار هیچ حسی ندارد.مادر دوست ندارد غر بزند و دائم ناله کند ولی با اصرار زیاد از زیر زبانش کشیدم که دیگر حتی نمی‌تواند مدتی طولانی راه برود و با این کار کمردردش بیشتر میشود. یکی از مشکلاتی که ممکن است به صورت مادرزادی یا بر اثر کهولت سن یا یک اتفاق غیرمترقبه مانند تصادف شدید و سقوط از بلندی یا حتی بلند کردن اجسام سنگین، برای افراد پیش آمده و یک عمر آنها را درگیر دردهای شدید و عوارض زیادی کند، مشکلات ناحیه نخاع است.
دکترمحمد صمدیان ، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره می‌گوید: تنگی کانال نخاعی که عوام به آن گرفتگی کانال نخاع هم می‌گویند، بیماری شایعی است که بخصوص در سنین بالا گریبانگیر بسیاری از مردم میشود. شیوع این بیماری از ۸ تا ۱۱ درصد جمعیت پیش‌بینی شده است که با افزایش متوسط طول عمر این ارقام بالاتر نیز خواهد رفت.
در این بیماری عوامل مختلف باعث می‌شوند که کانال استخوانی که بر اثر در کنار هم قرار گرفتن سوراخ‌های مهره‌ها ایجاد شده و مسیری برای عبور نخاع و ریشه‌های اعصاب نخاعی می‌سازد، تنگ شود که در نتیجه آن نخاع یا اعصاب نخاعی تحت فشار قرار می‌گیرند و بسته به اینکه میزان این تنگی چقدر باشد و در کدام ناحیه از نخاع رخ داده باشد، علائم و عوارض گوناگونی خواهد داشت.
به گفته صمدیان، شایع‌ترین محل ایجاد تنگی در فقرات ناحیه کمر و خاجی و پس از آن کانال نخاعی ناحیه گردن است. عوامل ایجاد تنگی شامل تغییرات استخوانی ناشی از پیری مانند آرتروز استخوانی، بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای و گاهی ناشی از جابه‌جایی مهره‌ها به روی هم است. به ندرت عوامل دیگری مثل شکستگی‌های حاد و مزمن و حتی تومورها می‌توانند باعث ایجاد علائم تنگی کانال نخاع گردند.
همه ساله میلیون ها نفر از مردم دچار کمر درد می شوند و در اکثر موارد بدون متحمل شدن عمل جراحی بهبود می یابند. اما درد شدید کمر می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد که به خوبی شناخته نشده و در اکثر موارد اشتباه تشخیص داده شده است. سندرم دم اسبی یا “cauda equina” (CES) هنگامی رخ می دهد که ریشه های عصبی دم اسبی فشرده شده و باعث اختلال در عملکرد حسی و حرکتی در اندام های تحتانی و مثانه می شوند. بیماران مبتلا به این سندرم در اغلب موارد به عنوان یک مورد اورژانسی در بیمارستان پذیرفته می شوند. سندرم CES می تواند به بی اختیاری و حتی فلج دائمی منجر شود.
به مجموعه عصب هایی که در انتهای طناب نخاعی وجود دارند به دلیل شباهتی که به دم اسب دارند، “cauda equina” یا همان دم اسب گفته می شود. طناب نخاعی در قسمت فوقانی ستون فقرات کمری به پایان می رسد. ریشه های عصبی مجزا در انتهای طناب نخاعی که باعث عملکرد حسی و حرکتی پاها و مثانه می شوند در طول کانال نخاعی گسترده می شوند. دم اسب امتداد این ریشه های عصبی در ناحیه کمری است. این عصب ها به اندام های تحتانی و لگنی پیام هایی را ارسال کرده و از آن ها پیام می گیرند.
وقوع سندروم
احتمال بروز سندروم CES به جنسیت یا نژاد ارتباطی ندارد. این سندروم عمدتاً در بین بزرگسالان رخ می دهد البته سندروم CES ناشی از تروما یا ضربه می تواند بر افراد در تمام سنین تاثیر گذارد. سندروم CES درصد بسیار کمی از بیمارانی را تحت تاثیر قرار می دهد که تحت عمل جراحی برای فتق (بر آمدگی(دیسک کمری قرار گرفته اند.
طناب نخاعی امتدادی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که شامل مغز و نخاع می باشد. طناب نخاعی در پایین ساقه مغز، در منطقه ای به نام بصل النخاع آغاز می شود، و در کمر به تدریج باریک می شود و مخروط انتهایی (Conus medullaris) را ایجاد کرده و در آن نقطه به پایان میرسد.
از لحاظ کالبد شناسی، طناب نخاعی از راس بالاترین استخوان گردن یا به عبارتی اولین مهره ی گردن به نام مهره C1، امتداد یافته و تقریبا تا سطح بالاترین مهره کمری به نام مهره ی L1 می رسد. مهره ی L1 بالاترین استخوان کمر بوده و درست در زیر قفسه سینه قرار دارد. طول طناب نخاعی حدود ۱۸ اینچ (۴۵ سانتی متر) است و شکل نسبتا استوانه ای دارد. بخش های سرویکال (گردنی) و لومبار (کمری) دو منطقه برجسته طناب نخاعی را ایجاد کرده اند. یک بافت همبند به نام فیلوم ترمینال یا رشته ی انتهایی از را مخروط انتهایی شروع شده و تا لگن ادامه می یابد.
در انتهای طناب نخاعی (یعنی مخروط انتهایی)، ناحیه “دم اسب” قرار دارد؛ این ناحیه مجموعه ای از عصب هایی است که نامش از کلمه لاتین “cauda equina”، به معنای دم اسب برگرفته شده است (آناتومیست ها یا کالبد شناسان اولیه فکر می کردند که مجموعه ی این اعصاب شبیه دم اسب است).
مایع مغزی نخاعی (CSF) طناب نخاعی را احاطه می کند، که آن هم توسط سه لایه محافظ به نام مننژ یا پرده های مغزی (سخت شامه، عنکبوتیه و نرم شامه) محافظت می شود
این بیماری خیلی شایع نیست ولی نادر هم نیست . این بیماران دچار انقباضات غیر ارادی و مکرر نصف صورت خود هستند. این بیماری تیک نیست و بیمار نمی تواند اگر بخواهد دقایقی کاملا آنها را کنترل نماید.
تفاوت همی فاسیال اسپاسم با تیک
در تیک ما نمی گوییم حرکات غیرارادی هستند بلکه شخص بنا به عادت یا استرس یک حرکتی را بسیار تکرار میکند بطوریکه به شکل یک عادت ناخواسته هم در می آید. اگر به فرد دچار تیک بگوییم این حرکت را تکرار نکن میتواند دقایق یا حتی ساعاتی آنها را تکرار نکند اما در همی اسپاسم این امر مقدور نیست. حتی در موارد پیشرفته و نسبتا شدید در خواب هم تکرار میشود و شما میتوانید با مشاهده این انقباضات در صورت بیمار در زمان خواب عمیق آن را از تیک متمایز کنید.
عملکرد همی فاسیال اسپاسم
این بیماری اغلب از یک قسمت صورت شروع میشود که بیشتر از ناحیه یک چشم است. بیمار در طرف مبتلا پلک بیشتری میزند و اگر دقت کنید چشم مبتلا به اندازه طرف سالم باز نمیشود (مثل اینکه فرد چشمک میزند). به اشتباه ممکن است بگویند افتادگی پلک دارد ولی اگر دقت شود میبینید که پلک شل و افتاده نیست بلکه منقبض و جمع شده است و موقع انقباض با دست هم باز نمی شود. سپس انقباضات به اطراف دهان هم کشیده شده و صورت هم در آنطرف جمع و منقبض میشود و به اصطلاح صورت کج میشود. در روزهای اول ابتلا ممکن است گاهی خود به خود برطرف شود ولی معمولا روز به روز بیشتر می شود . انتشار این انقباضات گاهی به گردن و اطراف گوش و حتی پوست پیشانی و جلو سر هم در همان طرف منتشر میگردد. برخلاف فلج نیمه صورت یا بلز در این حالت خطر مهمی متوجه شخص نیست بلکه از جهت زیبایی و ناخوشایندی چهره اهمیت دارد. این بیماری درد یا بی حسی در صورت ندارد. علائم دیگر مانند دوبینی و تهوع و مشکل بلع همراه ندارد. اختلال واضحی در تکلم ایجاد نمی شود. علت این بیماری وجود یک شریان در کنار عصب صورتی و وارد شدن فشار ناشی از ضربانات این شریان بر عصب است. این تماس اغلب در داخل مغز و محل خروج عصب از ساقه مغز است.
کرانیوتومی عملی است که در آن قسمتی از استخوان جمجمه جهت دسترسی به بافت مغز برداشته میشود. شامل انواع بسیار متفاوتی از شیوه هاست که در درون سر قابل انجام است. علیرغم شیوه های متفاوت، تمامی آنها دارای روند بهبود یکسانی هستند. آنچه که از بیرون برای همه قابل مشاهده است، خطی از بخیه با سوزن یا بخیه های نایلونی بر روی سر است.
مدت زمان بهبود بعد از عمل کرانیوتومی چقدر است؟
این مسئله بستگی به موارد زیر دارد:
۱٫ شدت بیماری شما قبل از عمل چقدر بوده باشد. ۲٫ آیا قبل یا بعد از عمل، مشکلات عصبی داشته اید. ۳٫ هرگونه عوارض ناشی از بیماری یا جراحی. ۴٫ سن شما. ۵٫ تاثیرات ناشی از هرگونه درمان های پس از عمل نظیر پرتودرمانی در طول مدت بهبودی. ۶٫ سایر شرایط دارویی.
موارد بسیار متفاوتی وجود دارند که بر روند بهبودی شما تاثیر می گذارند، از اینرو تعیین زمان دقیق در این مورد دشوار است. توجه به این نکته مهم است که تحمل شما در مقابل درد و داروها دارای تاثیراتی هستند که همین مسئله موجب می شود سرعت بهبود در افراد متفاوت شود. با در نظر گرفتن موفقیت آمیز بودن روند عمل جراحی، شما باید مراحلی را بعد از آن طی کنید. این مراحل به دو هفته اول بعد از عمل، یک ماه بعد و سه ماه بعد از گذشت عمل تان تقسیم می شود که باید برای ویزیت بعد از عمل به پزشک تان مراجعه کنید.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
